^{#smrgKİTABEVİ} Uluslar ve Ulusçuluk -

Aslında ulus da devlet gibi evrensel bir zorunluluk değil, bir olumsallıktır. Ne uluslar ne de devletler her çağda ve her türlü koşulda var olurlar. Dahası, uluslarla devletlerin olumsallığı aynı değildir. Ulusçuluk, ulus ile devletin birbirinin nasibi olduğunu, biri olmadan diğerinin eksik kalacağını ve bunun da bir trajedi olduğunu savunur. Ancak birbirlerine yönelmeden önce, her birinin kendi başına ortaya çıkması gerekmiştir ve ortaya çıkışları da birbirinden bağımsız ve olumsaldır; yani devlet kesinlikle ulusun yardımı olmadan ortaya çıkmıştır.