^{#smrgKİTABEVİ} Tanzimat ve Edebiyat: Osmanlı İstanbulu'nda Modern Edebi Kültür -

Osmanlı İmparatorluğu'nun son yüzyılı, kendi tarihsel, toplumsal ve siyasal dinamikleriyle Batı dünyasının toplumsal, siyasal ve edebi modernliğinin etkileşimiyle biçimlenen benzersiz bir dönemdi. Bu dönemde, Osmanlı tebaası farklı milletler kâh kendi dillerinde, kâh farklı alfabelerle ama Türkçe olarak, yeni edebi türlerde eserler vermeye başladı -bir başka deyişle yeni edebiyatlar oluşturdular. Yine bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu'ndan koparak kurulan ulus devletler, söz konusu edebiyatlardan kendi dillerine ait olanları, modern ulusal edebiyatlarının tamamen kendine özgü başlangıçları olarak kabul ettiler. Bu bakış, aynı ortamda doğarak gelişmiş edebiyatların bütünlüğünün ve dinamizminin göz ardı edilmesine yol açtı. Örneğin Türkiye'de, Tanzimat edebiyatı deyince, sadece Osmanlı Türkçesinin Arap harfleriyle yazılmış örneklerinden oluşan bir külliyatın hatırlandığı -değil başka dillerin, Karamanlıca ya da Ermeni Harfli Türkçe örneklerin bile bu edebiyatın bir parçası olarak görülmediği- bir tür "ulusal edebiyat" anlayışı hâkim oldu. Benzer anlayışlar Osmanlı toprakları üzerinde kurulmuş diğer ülkelerde de benimsendi. Bunun sonucu olarak dönemin edebi ortamındaki ortak yapılar göz ardı edildi ve Osmanlı dönemindeki bu edebiyatların bir bütün olarak algılanması imkânının önü tıkandı.

Bu eser, Tanzimat dönemi edebiyatlarını dilsel ve edebi alışverişlerle zenginleşmiş ve çeşitlenmiş bir bütün olarak ele alan yaklaşıma bir katkı olarak, çağımızın edebiyat eleştirmenlerinin ve tarihçilerinin çalışmalarından derlendi. İki kuşaktan 15 yazarın 16 makalesini içeren bu derlemede Osmanlı İstanbulu'nda ikamet eden topluluklarda ve dillerde modern edebi kültürlerin oluşumu, ilk defa yan yana vekarşılaştırmalı bir perspektifle mercek altına alınıyor.
İÇİNDEKİLER:
Johann Strauss, Osmanlı İmparatorluğu'nda Kimler, Neleri Okurdu? (19.-20. Yüzyıllar)
Fatih Altuğ, 19. Yüzyıl Osmanlı Edebiyatında İmparatorluk, Medeniyet, Yerlilik, Yaban(cı)lık ve Din
Murat Cankara, Ermeni Harfleriyle İlk Türkçe Romanlar Üzerine
Johann Strauss, Milletler ve Osmanlıca: Osmanlı Rumlarının Osmanlı Edebiyatına Katkısı (19.-20. Yüzyıllar)
Şehnaz Şişmanoğlu Şimşek, Evangelinos Misailidis'in Karamanlıca Başyapıtı: Temaşa-i Dünya ve Cefakâr u Cefakeş ya da "İki Kelise Arasında Bînamaz" Olmak
Mehmet Fatih Uslu, 19. Yüzyıl Osmanlı Dünyasında Tarihsel Dram ve Kamusal Alan
Hüseyin Mevsim, 19. Yüzyıl Bulgar Uyanış Çağı ve Bulgar Kitapları Dergisi(1858-1862)
Christophe Balay, Diasporadaki Fars Edebiyatı: İstanbul 1865-1895
Olga Borovaya, Yeniden Yazım olarak Tefrika Roman: Ladino Edebiyatı Örneği
Ömer Faruk Yekdeş - Servet Erdem, Bölücü Bir Edebiyat mı Bölünmüş Bir Edebiyat mı?: Geç Osmanlı Döneminde Kürt Edebiyat(lar)ı
Fırat Güllü, Gave: Şemseddin Sami'den Osmanlı Tiyatrosunu Politikleştirme Yolunda Özgün Bir Girişim
Bülent Bilmez, Şemseddin Sami Frasheri'nin Bazı Metinlerinde Arnavut ve Türk "Biz"inin İnşasına Katkıda Bulunan Otoktonluk ve Köken Mitleri
Ami Ayalon, Hassun ve Şidyak: 19. Yüzyılın Ortasında İstanbul'da Yazarlık ve Hayat Mücadelesi
Geoffrey J. Roper, El Cevaib Matbaası ve 19. Yüzyılda Arapça Yazmaların Basımı ile Aktarımı
Boğos Levon Zekiyan, Bedros Turyan'ın Şiirinde Kişisel Trajedi ve Kültürel Arkaplan
Ayşe Banu Karadağ, "Batı"nın Çevrilmesini "Medeniyet" Odağıyla Yeniden Okuma: Tanzimat Dönemi / Sonrası Çeviriler ve "Çekinceli" Cesur Çevirmenler