^{#smrgKİTABEVİ} Osmanlı Bürokrasisinde Ahıskalı Devlet Adamları -

1578'de Osmanlı idaresine giren Ahıska, 1828 yazında Ruslar tarafından işgal edilmiştir. Rus işgalinin ardından Rus-Gürcü ve Ermeni ittifakı karşısında yaşanan zorluklar, bölge halkını Anadolu'ya göçe zorlamış ve yaşanan bu göçlerle bölgenin Türk nüfusunun önemli bir kısmı kaybolmuştur. 1829'da imzalanan Edirne Antlaşması ile Ahıska ve Ahılkelek Ruslara terk edilmiştir. Edirne Antlaşması'yla Osmanlı toprağı olmaktan çıkan bölge, 1918'de tekrar Osmanlı sınırlarına dahil olmuşsa da 1921'de yapılan Moskova ve Kars Antlaşmaları'yla Türkiye'nin doğu sınırının kesinleşmesi sonucunda Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin toprağı olmuştur.

Bugün 15 farklı ülkeye dağılmış bulunan Ahıska Türkleri, Mesheti-Cavahetya bölgesinde yaşamış, Türkçe konuşan, Hanefi-Sünnî inancına sahip bir halktır. Bu eser, çoğu kez Ahıska Türklerinin tarihini çoğu kez sürgünden ibaret gören ve duygusal bir nakaratın dışına çıkmayı başaramayan yayınlar üzerine kaleme alınmıştır. Kaldı ki Ahıska davası, sadece vatan, toprak, yaylak, dere, pınar, siyasi kararlar ve devlet politikalarından ibaret değildir. Bu çalışmada değişik dönemlerde Osmanlı tarihinde iz bırakmış Ahıskalı devlet görevlileri ele alınmıştır. Böylece Ahıska'nın yetiştirmiş olduğu devlet erkânı ve ulemânın ilim dünyasına tanıtılması temel amacımızdır. Bu çalışma Ahıska'nın yerel tarihine katkı sağladığı gibi büyük bir kısmı Türkiye ve eski Sovyetler coğrafyasında yaşayan Ahıskalı soydaşlarımızın aile tarihlerine de ışık tutacaktır.

İçindekiler
KISALTMALAR
SUNUŞ
ÖNSÖZ
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
OSMANLI BÜROKRASİSİNDE
AHISKALI MEMURLAR
1- Sicil Dosyalarına Göre Ahıskalı Memurların Aile Durumları
2- Ahıskalı Memurların Eğitimleri
a- Ahıskalı Memurların Öğrenim Gördükleri Okullar
b- Ahıskalı Memurların Bildiği Diller
3- Ahıskalı Memurların Eserleri
4- Devlet Hizmetinde Ahıskalı Memurlar
a- Ahıskalı Memurların Devlet Hizmetine Girişleri
b- Ahıskalı Memurların Çalıştığı Birimler
c- Ahıskalı Memurların Aldığı Madalya ve Nişanlar
d- Ahıskalı Memurların İşledikleri Suçlar ve Aldıkları Cezalar
İKİNCİ BÖLÜM
OSMANLI BÜROKRASİSİNDE YER ALAN AHISKALILAR
1- Abdullah Ziyâeddin Ahıskavî
2- Abdullah Münip Efendi
3- Abdullah Selim Bey
4- Abdülhalim Efendi
5- Abdülkadir Paşa
6- Ahmet Cemil Efendi
7- Ahmet Cevdet Mükerrem (Arzık)
7- Ahmet Efendi
9- Ahmet Efendi
10- Ahmet Efendi (Büyük Gürcü)
11- Ahmet Efendi
12- Ahmet Efendi
13- Ahmet Efendi
14- Ahmet Faik Efendi
15- Ahmet Hilmi Efendi
16- Ahmet İzzet Efendi
17- Ahmet Melek Efendi
18- Ahmet Paşa
19- Ahmet Rüştü Efendi
20- Ali Ağa
21- Ali Arslan Efendi
22- Ali Bey (Direktuvar)
23- Ali Efendi
24- Ali Efendi
25- Ali Efendi
26- Ali Fikri Efendi
27- Ali Haydar Efendi
28- Ali Rıza Bey
29- Ali Rıza Efendi
30- Ali Rıza Efendi
31- Ali Rıza Efendi
32- Ali Rıza Efendi
33- Ali Rıza Efendi
33- Ali Sami Boyar
34- Ali Sırrı Efendi
35- Ali Şevki Efendi
37- Ali Tevfik Efendi
38- Arif Efendi
39- Arslan Bey
40- Arslan Mehmet Paşa
41- Arslan Mehmet Paşa
42- Beyzâde Şeyh Ebu'l-İşrak El-Hac Seyyit Mustafa Efendi
43- Celal Bey
44- Cemal Efendi
45- Davut Hayrullah Efendi
46- Emin Mehmet Efendi (Gürcü Hacı)
47- Es'ad Süleyman Bey
48- Evliya Ali Efendi
49- Hacı Ahmet Paşa
50- Hacı Emin Mehmet Efendi
51- Hacı Hafız Cafer Sadık Efendi
52- Hacı Hafız Efendi
53- Hacı Mehmet Dursun Efendi
54- Hacı Mustafa Bey
55- Hacı Mustafa Rakım Efendi
56- Hacı Osman Efendi
57- Hacı Yunus Efendi
58- Hafız Abdüllatif Efendi
59- Hakkı İsmail Efendi
60- Halil Keskin Efendi
61- Hasan bin Yusuf
62- Hasan Cevrî Efendi
63- Hasan Hilmi Efendi
64- Hasan Naili Efendi
65- Hasan Paşa (Şehit)
66- Hasan Recep Efendi
67- Hasan Tahsin Efendi
68- Hoca Selim Efendi
69- Hüseyin Efendi
70- Hüseyin Efendi
71- Hüseyin Efendi
72- Hüseyin Efendi
73- Hüseyin Efendi
74- Hüseyin Hasip Efendi
75- Hüseyin Ziya Efendi
76- İbrahim Efendi
77- İbrahim Efendi
78- İbrahim Efendi
79- İbrahim Hulusi Efendi
80- İbrahim Paşa (Silâhtâr)
81- İshak Paşa
82- İshak Paşa
83- İsmail Ahıskavî
84- İsmail Hakkı Efendi
85- İsmail Hakkı Efendi
86- İsmail Nebil Efendi
87- İsmail Rıfat Efendi
88- İsmail Zühdü Efendi
89- Karakaş Paşa
90- Kethüdâ Mehmet Paşa
91- Mahmut Efendi
92- Mahmut Necip Bey
93- Mahmut Celalettin Efendi
94- Mahmut Paşa
95- Mahmut Pehlivan
96- Mahmut Şükrü Efendi
97- Mehmet Ali Bey
98- Mehmet Arif Efendi
99- Mehmet Efendi
100- Mehmet Efendi
101- Mehmet Efendi
102- Mehmet Efendi
103- Mehmet Efendi
104- Mehmet Efendi
105- Mehmet Efendi
106- Mehmet Cevdet Bey
107- Mehmet Esat Efendi
108- Mehmet Fahri Efendi
109- Mehmet Fazlı Efendi
110- Mehmet Halit Efendi
111- Mehmet Hulusi Efendi
112- Mehmet Hulusi Efendi
113- Mehmet Kâmil Efendi
114- Mehmet Medet Efendi
115- Mehmet Nuri Efendi
116- Mehmet Nuri Efendi
117- Mehmet Paşa
118- Mehmet Ragıp Efendi
119- Mehmet Rıfat Efendi
120- Mehmet Rüştü Efendi
121- Mehmet Sabit Efendi
122- Mehmet Şakir Efendi
123- Mehmet Şakir Efendi
124- Mehmet Şamil Efendi
125- Mehmet Şerif Efendi
126- Mehmet Şükrü Efendi
127- Mehmet Tahir Efendi
128- Mehmet Tevfik Efendi
129- Murat Nakşibendî
130- Murteza Paşa
131- Mustafa Efendi
132- Mustafa Efendi
133- Mustafa Efendi
134- Mustafa Paşa (Manuçahr)
135- Mustafa Vehbi Efendi
136- Müştak Efendi
137- Necip Mehmet Efendi
138- Numan Efendi
139- Osman Efendi
140- Osman Efendi
141- Osman Efendi
142- Osman Efendi
143- Osman Melek Bey
144- Osman Nuri Efendi
145- Osman Safiyüddin Efendi
146- Osman Server Atabek
147- Ömer Efendi
148- Ömer Bahattin Bey
149- Ömer Faik Numanzâde
150- Ömer Paşa
151- Raşit Efendi
152- Recep Ferdi Efendi
153- Rüstem Paşa
154- Sabit Mehmet Paşa
155- Said Bey
156- Salih Efendi
157- Sefer Paşa (Köse)
158- Selami Efendi
159- Selim Paşa
160- Seyyit Ali Rıza Ahıskavî
161- Seyyit Sakıp Mehmet Efendi
162- Süleyman Bey
163- Süleyman Efendi
164- Süleyman Paşa
165- Şahap Hilmi Efendi
166- Şerif Mehmet Efendi
167- Şerif Mehmet Paşa
168- Yusuf Cemil Efendi
169- Yusuf Cemal Efendi
170- Yusuf Paşa
171- Yusuf Paşa
172- Yusuf Paşa
175- Yusuf Vasfi Efendi
174- Yusuf Ziyaeddin Efendi
175- Yümnî Mehmet Efendi
SONUÇ VE DEĞERLENDİRME
EKLER
KAYNAKLAR
DİZİN