^{#smrgKİTABEVİ}İslam Bilim Tarihi: İslam Coğrafyasının Bilim Mirası Üzerine Konuşmalar

İslâm bilim tarihi araştırmalarına yönelik son yıllarda artan ilgi hem te'lif hem de tercüme yoluyla devam ediyor. Türkçede birincil metinlere dair eskiye nazaran hacimli bir müktesebat oluşurken eş zamanlı olarak ikincil metinlerin de sayısı hatırı sayılır bir düzeye geldi. Müslüman âlimler kendilerinden önceki bilim geleneklerini tevarüs edip onlarla özgün bir diyalog kurarak bilimler tarihine çok önemli katkılarda bulundular.

Bu kitap, İslâm Medeniyetinde ilk bilimsel çalışmalardan 15. asrın ortalarına kadar yapılan etütler üzerine bütünlüklü bir röportajlar dizisi olarak konu hakkında uzmanlık bilgisi olmayan okurları da düşünerek hazırlandı. Bu medeniyette gerçekleşen bilimsel etkinliklerin aslî yönlerine ilişkin senteze dayalı genel bir çerçeve sunan bu kitap aynı zamanda bu alanda son elli yıl içinde yapılan araştırmaların bir özetini veriyor. Bu anlamda, hem yeni bilgi ve yorumlar ihtiva ediyor hem de mevcut literatürün eleştirel bir değerlendirmesini sunuyor. Kitapta yer alan soru ve cevapların odak noktası sadece Doğu İslâm coğrafyasının bilim merkezleriyle sınırlı olmayıp başta İspanya ve Mağrip olmak üzere diğer merkezlerin katkılarına da işaret edilmekte.

İlaveten, elinizdeki kitap İslâm dünyasındaki mezkûr zaman aralığında gerçekleştirilen bilimsel faaliyetleri “bilimler tarihi” bağlamına oturtan bir araştırma programına sahip olmasıyla da bu alanda yapılacak çalışmalara iyi bir giriş mahiyeti taşıyor.

İÇİNDEKİLER

Giriş
1. İslâm İmparatorluğu'nun Ortaya Çıkışı ve Büyümesi
Akdeniz ile Hint Okyanusunun Arasında
Bir Tarım ve Ticaret Bölgesi
İlk Halifeler ve Fetihlerin Başlangıcı
Emevîler ve Fetihlerin Sona Erişi
Abbâsîlerin Görkemi
Bir Şehir Medeniyeti
İmparatorluğun Parçalanması
Osmanlıların Nöbeti Devralmaları
Seçilmiş Kaynakça

2. İslâm Ülkelerinde Bilimler
Kutsal Metinler ve Bilim
Bilimsel Uygulamalara Teşvik
İslâm ve Bilim
İslâm ve Rasyonalite
Bilim ve Sanat Hâmiliği
İslâm Ülkelerindeki Âlimler
Arapça
Bilim ve Felsefe Dili
Görkemden Sonra
Seçilmiş Kaynakça

3. Miraslar ve Bilgi Alışverişleri
Bir Temellük Süreci
Birkaç Kaynak
Tercümeler
İlk Bilimsel Kitaplar
Doğunun Mirası
Müslüman Batı'nın Katkıları
Avrupalıların Yaptığı Tercümeler
Seçilmiş Kaynakça

4. Astronomi
Halk Astronomisi
Tercüme Dönemi
Gözlem ve Aletleri
Teorik Astronomi
Gezegen Modelleri
Birkaç Büyük Astronom
Seçilmiş Kaynakça

5. Matematik
İslâm Matematiğinin Ortaya Çıkışı ve Atılımı
Geleneksel Disiplinler
Cebirin Doğuşu
İslâm Cebirinin Altın Çağı
Kombinatör Analizi
Seçilmiş Kaynakça

6. Fizik
Kaynaklar
İslâm Fiziğinin Yönelimleri
Statik
Dinamik
Uygulamalı Mekanik
Optik
Seçilmiş Kaynakça

7. Yer Bilimleri ve Canlı Bilimleri
Tarım ve Botanik
Zooloji
Jeoloji
Anatomi ve Tıp
Tercümeler
Tıp Felsefesi
Farmakoloji
Hastahaneler ve Cerrahi
Tıp Eğitimi
İslâm Tıbbının Etkisi
Seçilmiş Kaynakça

8. Kimya
Miras
Kimyasal Teknikler
Aletler ve Yöntemler
Kimyasal Kuramlar
Büyük Müslüman Kimyacılar
İslâm Kimyasının Etkisi
Seçilmiş Kaynakça

Bitirirken
Dizin

AHMED CEBBAR, Cezayir asıllı matematikçi ve bilimler tarihçisidir. Aynı zamanda Lille I Teknoloji ve Bilimler Üniversitesinde matematik tarihi profesörü olan Cebbar Müslüman Batı'da (Müslüman ispanya ve Mağrib) yapılan matematik çalışmaları konusunda uzmanlaşmıştır. İslâm bilimler tarihine dair birçok makale ve kitap kaleme almıştır.

JEAN ROSMORDUC, Université de Bretagne Occidental'de Bilimler Tarihi bölümünde emeritus profesör.