İslam Medeniyeti Araştırmaları (İMA) serisi bünyesinde yer alan Bilgi ve Toplum alt-dizisi, tarih boyunca İslam toplumunda bilgi üretimi ve sosyal yapıyla alakalı eserleri neşretmeye devam ediyor. Bilgi ve Toplum alt-dizisi bu defa, kadı ve müftülerin İslam toplumundaki yeri ve İslam hukukunun tatbikindeki rolüne odaklanan yeni bir eserle okuyucularıyla buluşuyor. Cornell Üniversitesi Yakın Doğu Araştırmaları bölümünde çalışmalarını sürdüren David S. Powers, miladi 1300-1500 yılları arasında Mağrib'deki muhtelif hukuki anlaşmazlıklar üzerine verilmiş fetvaları ve kadıların bu fetvalara dayanarak ulaştıkları sonuçları ihtiva eden örnekleri incelemek suretiyle, kadı ve müftülerin İslam hukukundaki yeri üzerinde gerçekleşen teorik bir tartışmayı, pratik alandaki yansımaları açısından ele almaktadır. Mağribli âlim Ebü'l-Abbâs Ahmed b. Yahyâ el-Venşerîsî'nin (ö. 914/1508) el-Mi'yâru'l-mu'rib adlı eserinde yer alan fetvaların çeşitli açılardan detaylı olarak incelendiği kitap, bir toplumda ortaya çıkan hukuki anlaşmazlıkları ve hukukçuların bunlara yönelik çözüm üretme çabalarını ele alması itibariyle, daha çok bilgi üretimi konularına yoğunlaşan Bilgi ve Toplum serisinin önceki kitaplarından farklı olarak, İslam toplumunun belirli bir dönemdeki yapısını hukuki ve sosyal açıdan ele almaktadır.
1300-1500 arası Mağrib bölgesine odaklanan David S. Powers İslâm hukukunun uygulanışını müftünün rolü üzerinden analiz etmektedir. Yazar, İslâm hukukunun inceliğini ve ileriliğini gözler önüne sermek için Merînîler döneminde babalık davası, zina, su kullanım hakkı, aile vakıfları, [Hz.] Peygamber'e hakaret ve mirastan mahrum bırakma gibi birbirinden oldukça farklı konularda vuku bulan altı yaşanmış olayı ele almaktadır. Bu tartışmaların kaynağı müftülerce verilmiş fetvalardır ve yazar bunları her bir olayı tarihî bağlamı içerisinde konumlandırmak ve İslâm hukukunun prensip, kural ve normlarını yorumlamakta kullanmaktadır. Böylece müellif klişe ve yaygın imajın aksine, kadı ve müftülerin rasyonel düşünce ve argümanlara dayandıklarını, hukuk, toplum ve kültürün karşılıklı etkileşim içinde birbirlerini şekillendirmelerine karşı son derece hassas olduklarını ortaya koymaktadır. Bu eser girift bir alanda çığır açan bir yaklaşımı temsil etmektedir. İslâm hukuku öğrencileri ve geleneksel Müslüman toplumlara ilgi duyan herkes tarafından kesinlikle okunmalıdır.
iÇİNDEKİLER
: Muvahhidlikten Mâlikîliğe: Alaycı Fakih el-Haskûrî Davası: 712-716 / 1312-1316
Üçüncü Bölüm: Orta Atlas Dağları'nda Bir Su Kullanım Hakkı Davası: 683-824/1285-1421 civarı
Dördüncü Bölüm: Fas'ta Birbiriyle Çatışan Mülkiyet Algıları: 741-826/1340-1423
Beşinci Bölüm: [Hz.] Peygamber'in Şerefini Korumak: Tilimsan'da Şeriflik, Sufilik ve Mâlikîlik: 843/1439
Altıncı Bölüm: Yargılama Tarzı Üzerine: Tevlîc Hakkında İki Fetva: 880/1475 civarı
Sonuç: Müftü
Kaynakça
Ayet İndeksi
Hadis İndeksi
Karma İndeks
YAZAR David S. Powers Cornell Üniversitesi'nde Arapça ve İslam araştırmaları profesörüdür. Studies in Qur'an and Hadith: The Formation of Islamic Law of Inheritance (1986) [Muhammad is not the Father of Any of Your Men: The Making of the Last Prophet (2009)] eserlerinin yazarı, Islamic Legal Interpretation: Muftis and their Fatwas (1996) [Dispensing Justice in Islam: Qadis and Their Judgements (2006)]; Islamic Legal Thought, A Compendium of Muslim Jurists, Brill 2013, adlı eserlerin editörlerinden biri ve Islamic Law and Society dergisinin kurucu editörüdür.
