^{#smrgKİTABEVİ} Stepler İmparatorluğu: Attila Cengiz Han Timur - 2023

Bu adları herkes bilir. Batı vakanüvisleri ile Çin ve İran vakanüvisleri hikayeleri, bunları halka kadar yaymıştır. Bunlar, medeni tarih ortasında birdenbire çıkarak bir kaç senede Roma âlemini, İran ve Çin dünyasını bir harabe yığını haline getirirler.

Gelişleri, kendilerinin harekete geçiren sebepler, ortadan kayboluşları o kadar izah edilemez görünür ki, müspet tarih bile, onları, eski medeniyetlere ceza olarak gönderilmiş Allah'ın musibetleri telâkki eden eski müelliflerin bu hükmünü kabul etmekten uzak değildir.

Özet:
Grousset'nin alanında tanınmış kitabı XIII. Asra kadar Yukarı Asya, Cengiz Han Moğolları ve Son Moğollar başlıklı üç ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde steplerin eski tarihi: İskitler ve Hunlar, Tukyular, Uygurlar, K'itanlar, XIII. Asırda Türkler ve İslâm Âlemi, Rus stepleri; ikinci bölümde Cengiz Han, halefleri, Kubilay ve Çin'de Moğol Hanedanı, Çağatay Hanedanı, İran Moğolları ve Hülagu, Kıpçak Hanlığı, Timur; üçüncü bölümde Rusya Moğolları, Şeybanîler, son Çağatay hükümdarları, son Moğolistan imparatorlukları etraflıca ele alınmaktadır. 50 yıl kadar önce tercüme edilen eser, Prof. Dr. Ertuğrul Tokdemir ve Mustafa Dönmez tarafından yayına hazırlanmıştır.

İçindekiler:

TAKDİM
ÖNSÖZ
GİRİŞ: STEP VE TARİH

BİRİNCİ BÖLÜM XIII ASRA KADAR YUKARI ASYA
I- STEPLERİN ESKİ TARİHİ: İSKİTLER ve HUNLAR
1 Step Medeniyetinin Eskiliği
2 İskitler
3 İskit Sanatı
4 Sarmatlar ve Batı Sibirya
5 Altaylar'da Türklerden Önceki Kültürler
6 Hiyong-nuların Menşeleri Hım Sanat
7 Hiyong-nulann İlk Hücumları ve Yüe-çelerin Muhacereti
8 İlk Hun Zaferlerinin Akisleri Afganistan'da Yunan Hâkimiyetinin Sukutu
9 Hiyong-nuların ilk Hanlara Karşı Mücadeleleri Batı Hiyong-nuların Ayrılması
10 Çin'in Son Hanlar Sülâlesi Devrinde Hiyong-nulara Karşı Mücadeleleri Güney Hiyong-nularının Parçalanması
11 İpek Yolu
12 Pan Tch'ao Tarafından Tarım Havzasının Fethi
13 Eski Çağlar Sonunda ve Orta Çağ Başlarında Tarım Vahaları Medeniyeti
14 Moğolistan İmparatorluğu'nda Kuzey Hiyong-nularının Yerine Sien-peilerin Geçmesi
15 IV Asrın Büyük İstilaları Hiyongnular ve Sien-peiler Tarafından Fethinden Sonra Kuzey Çin
16 Tabgaç Türkleri Yahut T'o-palar Devleti vejuan-juan Moğol Hanlığı
17 Son Minusinsk Kültürü
18 Eftalit Hunları
19 Hunlar Avrupa'da: Attilâ

II- ERKEN ORTA ÇAĞ: TUKYULAR, UYGURLAR VE K'İTANLAR
1 Tukyu İmparatorluğu
2 Tukyu İmparatorluğumun Parçalanması
3 İmparator T'ai-tsong Tarafından Doğu Tukyuları Hanlığı'nm Yıkılması
4 Batı Tukyuları Hanlığımın Dağılması
5 T'angiarın Tahta Çıkışında Tarım'daki Hint Avrupa Vahaları
6 T'angiarın Tarım Mıntıkası Üzerinde Himayelerini Kurması
7 Yukarı Asya'nın Hâkimi olan Tanglar Çin'i
8 Tukyu Devletimin Son Parlayışı, Mo-Ço Kağan
9 Gültekin ve Bilge Kağan
10 Doğu Tukyuları İmparatorluğu'nun Yıkılması Uygur İmparatorluğumun İlk Zamanları
11 Tangların En Kudretli Devri: Baü Türkistan'ın İtaat Altına Alınması
12 Pamir'in Batısında Araplarla Çin'in Rekabeti
13 Çinliler Pamir'de (747-750)
14 Yukan Asya'da T'ang Hâkimiyetinin Yıkılması (751)
15 Uygur Türk İmparatorluğu
1(5 Şa-to Türkleri
17 K'i-tanlar
18 Cürçetler

III- XIII ASRA KADAR TÜRKLER VE İSLAM ÂLEMİ
1 X Asırda Türk Alemine Karşı İran Engeli: Samanîler
2 Kaşgarya'nın ve Maveraünnehir'in Türkleşmesi: Karahanlılar
3 Selçukluların Türk Tarihindeki Rolü
4 Sultan Sanear ve Amu Derya Üzerinde Muhafızlık
5 Karahıtay İmparatorluğu
6 Harezm İmparatorluğu

IV- VI. ASIRDAN XIII. ASRA KADAR RUS STEPİ
1 Avarlar
2 Bulgarlar ve Macarlar
3 Hazarlar
4 Peçenekler ve Kıpçaklar

İKİNCİ BÖLÜM CENGİZ HAN MOĞOLLARI
I- CENGİZ HAN
1 XII asırda Moğolistan
2 Moğollar Arasında İlk Birlik Teşebbüsleri
3 Cengiz Han'ın Gençliği
4 Cengiz Han Keraitlerin Tabii
5 Cengiz Han'ın Vang Han'la Bozuşması Kerait Memleketinin Fethi
6 Nayman Memleketinin Fethi Moğolistan'ın Cengiz Han Taralından Birleştirilmesi
7 İmparator Cengiz Han
8 Yeni Moğol İmparatorluğu, Devlet ve Ordu
9 Cengiz Han Taraündan Kuzey Çin'in Fethi
10 Eski Karahıtay İmparatorluğu'nun Moğollar Tarafından Fethi
11 Cengiz Han Taralından Harezm İmparatorluğu'nun Yıkılması
12 Cebe ile Sübötay'ın İran ve Rusya'ya Akını
13 Cengiz Han'ın Son Seneleri
14 Cengiz Han'ın Karakteri ve Eseri

II- CENGİZ HAN'IN İLK ÜÇ HALEFİ
1 Ülkelerin Cengiz Han'ın Oğulları Arasında Yurtluk Olarak Taksimi
2 Ogöday'ın Kağanlığı (1229-1241)
3 Moğolların Kin İmparatorluğu'nu Ortadan Kaldırmaları
4 Moğollar Tarafından Batı İran'ın Fethi
5 Batu ve Sübötay 'ın Avrupa'ya Seferleri
6 Töregene'nin Naipliği (1242-1246)
7 Güyük'ün Kağanlığı (1246-1248)
8 Oğul Kaymiş'in Naipliği
9 Mongka'nın Kağanlığı (1251 1259)
10 Rubrouck'un Seyahati
11 Mongka'nın Song İmparatorluğu'na Karşı Harbi

III- KUBİLAY VE ÇİN'DE MOĞOL HANEDANI
1 Kubilay'la Arık-böge Arasında Rekabet
2 Kubilay Tarafından Song İmparatorluğu'nun Fethi
3 Kubilay'ın Japonya, Çin Hindi ve Cava'da Harpleri
4 Kubilay'ın Kaydu İle Mücadelesi
5 Kubilay'ın İdaresi: Moğol Siyaseti ve Çin Siyaseti
6 Kubilay ve Haleflerinin Dinî Siyaseti: Budizm
7 Kubilay'ın ve Haleflerinin Dinî Siyaseti: Nasturilik
8 Mareo Polo'nun Seyahati
9 Moğol Hâkimiyeti Devrinde Çin'in İktisadî Refah ve İnkişafı
10 Moğol Sülâlesi Devrinde Çin'de Katoliklik
11 Kubilay Sülâlesinin Son Mümessilleri: Moğolların Çin'den Kovulması

IV- ÇAĞATAY HANEDANI ZAMANINDA TÜRKİSTAN
1 Çağatay Hanlığı: Umumî Karakterleri ve Başlangıcı
2 Algu Devri, Çağatayların Tâbilikten Kurtulma Teşebbüsü
3 Kaydu'nun Metbuluğu Altında Çağatay Hanlığı
4 Çağatay Hanlığımın En Parlak Devri: Duva, Esen-buga ve Kebek
5 Çağatay Hanlığımda Ayrılık: Maveraünnehir ve Moğolistan
6 Emir Kazgan Hükümeti Zamanında Maveraünnehir
7 Tugluk Timur: Çağatay Bütünlüğünün Yeniden Tesisi

V- İRAN MOĞOLLARı VE HÜLAGU HANEDANI
1 Hülagu'nun Gelişine Kadar İran'da Moğol İdaresi: Çormagan, Baycu ve Elcigidey
2 Hülagu'nun Gelişine Kadar İran'da Moğol İdaresi Körgüz ve Argun Aga
3 Hülagu Devri, îsmailîlerin İmhası Bağdat'ın Fethi ve Hilafetin Yıkılması
4 Hülagu'nun Hristiyanlığa Karşı Sempatisi
5 Hülagu'nun Suriye Seferi
6 Hülagu'nun Son Seneleri
7 Abaka Devri
8 Argun Devri
9 Rabban Çauma'nın Elçilikle Balıya Gitmesi
10 Gayhatu ve Baydu Zamanları
11 Gazan Devri
12 Olcaytu Devri
13 Ebû Saîd Devri
14 İran Moğol Hanlığı'nın Dağılışı

VI- KIPÇAK HANLIĞI
1 Coçi ve Oğullan: Altın Ordu, Ak Ordu ve Şeyban Ulusu
2 Batu ve Berke
3 Nogay ve Toktay
4 Özbeg ve Canibeg
5 Mamay ve Toktamış

VII- TİMUR
1 Maveraünnehir'in Timur Tarafından Moğollar Elinden Kurtarılması
2 Timur'la Emir Hüseyin Arasında Mücadele
3 Maveraünnehir Hükümdarı Timur ve Timur İmparatorluğu
4 Timur'un Harezm'i Fethi
5 Timur'un Moğolistan'a ve Uygurisları'a seferleri
6 Timur'un Doğu İran'ı Fethi
7 Timur'un Baü İran'ı Fethi
8 Timur ve Kıpçak
9 Timur'un Hindistan Seferi
10 Timur ve Memlûkler
11 Timur ve Osmanlı İmparatorluğu
12 Timur ve Çin'in Fethi
13 Timur'un Halefleri: Şahruh'un Hükümdarlığı
14 Ebû Saîd
15 Timur Sülâlesinden Son Hükümdarlar

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM SON MOĞOLLAR
I - RUSYA MOĞOLLARI
1 Altın Ordu'nun Sonu
2 Kırım, Kazan ve Astrahan Hanlıkları

II- ŞEYBANÎLER
1 Seyhan'dan Ebulhayr'a Kadar
2 Muhammed Şeybânî ve Maveraünnehir Şeybânî Hanlığı
3 Astrahan Hânları ve Mangitler İdaresinde Buhara Hanlığı
4 FTive Hanlığı
5 Hokand Hanlığı
6 Sibirya Şeybânîleri

III- ÇAĞATAY SOYUNDAN SON HÜKÜMDARLAR
1 Timur'dan Sonra Moğolistan'ın Toparlanması: Üveys Han ve Esen-buga
2 Yunus ve Çağataylarm Timur Sülâlesine Karşı Mukabil Hareketi
3 Çağataylarm Tanrı Dağları'nın Doğusuna Atılması, Timuroğulları Rönesansının Kaşgarya'da Tesiri: Tarihçi Haydar Mirza
4 Çağatay Soyundan Son Hükümdarlar
5 Kaşgarya Hocaları

IV- XV ASIRDAN XVIII ASRA KADAR SON MOĞOLİSTAN İMPARATORLUKLARI
1 1370' den Sonra Moğolistan'da Karışıklıklar
2 İlk Oyrat İmparatorluğu, Togon ve Esen-taycı
3 Cengiz Sülâlesinin Son Canlanışı: Dayan Han ve Altan Han
4 Dayanoğulları İmparatorluğu'nun Parçalanışı Ordos ve Hal ha Hanlıkları
5 Doğu Moğollarının Lamaizme Girmeleri
6 Çin'in Mançular Tarafından Fethi
7 XVII Asırda Batı Moğolları
8 Batı Moğolları Arasında Kavimlerin Hareketleri: Kalmukların Göç
ü 9 Tibet Kilisesinin Hamisi Gaydam ve Kııku-nor Koşot Hanlığı
10 Çoros Sülâlesi Zamanında Gungar Devleti Ba'atur Hongtaycı'nın Hükümdarlığı (1634-1653)
1 1 Galdan'm Hükümdarlığı (1679-1697) Cungar İmparatorluğumun Kuruluşu
12 Çevang-Rabdan (1697-1727) zamanında Gungar İmparatorluğu
13 Galdan Çereng Devri'nde Cungar İmparatorluğu (1727-1745)
14 Davacı ve Amursana Cungari'nin Mançu İmparatorluğumu İlhakı
15 Batı Moğollannın Yarım kalan Tarihi
16 Kaşgarya'nın Mançu İmparatorluğuma İlhakı

ZEYL: STEP HAYVAN SANATI
STEPLER SANATI
İLAVE
İNDEKS