^#smrgSAHAF Şecere-i Terakime : Türkmenlerin Soykütüğü - 1996

Ebu'l-Gazi Bahadır Han tarafından kaleme alınmış olan Şecere-i Terâkime (Türkmenlerin Soy Kütüğü) adlı eser, Zuhal Kargı Ölmez tarafından 1996 yılında yayınlanmıştır. Çalışma, Türkiye'de bu eser üzerine yapılmış olan en kapsamlı çalışmadır. Bilindiği üzere, eser üzerinde daha önce rahmetli Muharrem Ergin de çalışmıştı. Ancak, Muharrem Ergin'in çalışması, bu ölçüde kapsamlı bir çalışma değildir.

Zuhal Kargı Ölmez'in çalışması ise, eseri hemen her yönüyle ele alan, kapsamlı ve bu alanda gerçekten büyük bir boşluğu dolduracak nitelikte bir çalışmadır.

Çalışmanın Giriş bölümünde Çağatay Türkçesi başlığı altında, Çağatay Türkçesinin oluşumu, gelişimi ve değişik bilim adamlarının Çağatay Türkçesinin devreleri hakkındaki görüşleri verilmiştir. Ebu'l Gazi Bahadır Han (1603-1663) ana başlığı altında, bu büyük Türk bilgininin hayatı ve eserleri (Bu bölümde Şecere-i Terâkime'den bahsedildikten sonra, eserin nüshaları hakkında da ayrıntılı bilgi verilmiştir.) ile Şecere-i Terâkime üzerinde yapılan çalışmalar, eserin konusu ve eserin dili hakkında verilen bilgilerden sonra, metnin kuruluşu, dizinin oluşturulması, çevirinin yapılması hakkında bilgiler verilmiştir.

İkinci Bölüm, Yazım Özellikleri başlığını taşır. Bu bölümde, ünlülerin yazımından başlamak suretiyle, sırasıyla ünsüzlerin yazılışı (Bu başlık altında p, ç, s, t ve ñ ünsüzlerinin yazımından söz edilir.), eklerin yazılışı (Bu kısımda, kelimeden ayrı yazılan ekler hakkında bilgi verilir.), ikiz ünsüzlerin yazılışı ve Arapça, Farsça kelimelerin yazılışı üzerinde durulur; her bir husus hakkında örnekler verilir.

Sonraki bölümde, eserin Ses Bilgisi açısından incelenmesine geçilir. Bu bölüm, ünlü değişmeleri, ünlü düşmesi, ünlü uyumu, ünsüz değişmeleri, ünsüz düşmesi, ünsüz türemesi, yer değiştirme (metatez), ünsüz uyumu ana başlıklarıyla, bunlara bağlı alt başlıklardan oluşmaktadır.

Biçim Bilgisi başlığını taşıyan bölüm, isim çekimiyle başlar. Burada, sırasıyla çokluk eki, iyelik ekleri ve hâl eklerinin durumu incelenir. Arkasından zamir n'sinin kullanımı üzerinde durulur. Sıfatlarda karşılaştırmanın ne şekilde yapıldığı belirtildikten sonra, sayılar ve çeşitleri gösterilir. Ardından zamirler ve çeşitleri ele alınır. Zarflar ve edatlar gösterildikten sonra, sıfat-fiiller ve zarf-fiiller verilir ve fiil çekimine geçilir. Bu bölümde, bildirme kipleri, tasarlama kipleri ve birleşik çekimler örnekleriyle verilir. Daha sonra, metnin transkripsiyonuna geçilir. Metnin Türkiye Türkçesine Aktarımı bölümünden sonra, Açıklamalar ve Sözlük kısmı gelir. Çalışmanın sonunda, metnin tıpkıbasımları (Taşkent ve Leningrad) verilir.