^#smrgSAHAF OSMANLICA: Endülüs Tarihi 1. Cilt -

İnsanlığın ortak mirası olan -bilim ve felsefe gibi- medeniyetin tüm unsurlarını karanlık Ortaçağ Avrupası'na taşıyan Endülüs Devleti, yakıla yıkıla tüketilemeyen eserleriyle tarihin orta yerinde durmaktadır. Ziya Paşa, İslam ve Avrupa tarihçilerinden büyük bir titizlikle derleyip, aklıselim üzere kaleme aldığı bu önemli eserinde Endülüs'ü bütün yönleriyle sunarken; "O büyük kıtanın ahvali bile şark ahalisi arasında anlamsız bir efsane gibi bir müddet dillerde söylenip sonraları bütün bütün unutulmuştur" dediği Endülüs medeniyetinin envanterini çıkarmaktadır.