^{#smrgKİTABEVİ} On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi -

Türk edebiyatı tarihlerinin hiçbir zaman vazgeçilemeyecek olanı şüphesiz ki Ahmet Hamdi Tanpınar'ın On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi'dir. Bundan sonra da ne kadar edebiyat tarihi yazılırsa yazılsın, Tanpınar'ın verdiği hükümler kültürümüzdeki yerini koruyacak niteliktedir. Çünkü yazar sadece malzemeyi nakletmekle yetinmemiş, içinde yaşadığı "devri anlamaya" ve anlatmaya çalışmıştır.

Uzun 19. Yüzyıl olarak nitelendirilen Türk modernleşmesinin, aslında doğası gereği, edebî metinler üzerinden bir okumasını yapan yazar, Türk düşünce tarihinin meselelerini de masaya yatırmaktadır. Bu çerçevede siyasî olaylara paralel olarak, gazetenin yükselişi, roman ve şiirin aldığı yeni formlar Tanpınar'a has bir üslupla metnin içerisine dahil edilmektedir. Dergâh Yayınları olarak Ahmet Hamdi Tanpınar'ın bütün eserlerini yayınlamaya, Türk Edebiyatının ve düşünce tarihinin temel kitaplarından biri olan On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi ile devam ediyoruz.
***
”Bu kitap benim için bir edebiyat tarihi değil, bir kültürel tarih kitabı, hatta kültürel tarihin atası. Aynı şekilde Beş Şehir'i okurken de şehir portrelerinden ziyade –özellikle İstanbul bölümünde– ufak bir kültürel tarih incelemesiyle karşı karşıya olduğum hissine kapılıyorum. Çünkü Tanpınar bugün transversalite diye adlandırdığımız anlayışa çok yaklaşmıştır. Matbuat, güzel sanatlar, sosyal hayat… Hepsi oradadır.

Bilindiği gibi 19.Asır Edebiyat Tarihi sipariş edilmiş bir kitaptı, üniversiteye yönelik kaynak eser olarak hazırlaması istenmiş bir kitaptı. Fakat o kitabın belli bölümlerinde kendisinden beklenenden çok daha fazlasını yapmayı başarmıştır. Bu başlı başına dikkate şayan bir iştir. Üstüne üstlük kitap hiç eskimemiştir. Kimse bundan daha iyisini yapmaya muktedir olamadı. Bu hayret verici. Normalde bu tür çalışmalarda ilerleme sağlanabilir fakat 1949'da bu kitabın yayınlanışından bu yana kimse daha iyisini yazamadı.” - Timour Muhidine