Kalkınma incelemeleri alanında çalışanlar son yıllarda, postkolonyal dünyadaki nüfusun kayda değer bir bölümünün sermaye mantığının yönettiği “modern ve dinamik ekonomi”nin dışında kaldığına dikkat çekiyor. Toplum dışına itilmiş insanlar, bu “artı insanlık”, sermaye dünyasının yanı başındaki enformel sektörde hayatta kalmaya çalışıyorlar. Dışlama ve marjinalleştirme olgusuna, neoliberalizm bağlamından da önce, postkolonyalizm bağlamında dikkat çekilmiştir. Gelgelelim, şaşırtıcı bir biçimde, bu olguyu teorik olarak postkolonyal kapitalist formasyonun siyasal iktisadıyla ilişkili biçimde ele almak için çaba gösterilmemiştir.
Sanyal'ın kitabı işte tam da böyle bir girişimin ürünü; postkolonyal dünyada kapitalist kalkınmayı kökten farklı bir biçimde düşünmeye çağırıyor bizi. Dışlama ve marjinalleştirmeyi kapitalizmin gelişiminin ayrılmaz bir parçası olarak öne çıkarıyor. Bilindiği üzere liberal, hatta Marksist teoriler, kapitalist azgelişmişliği sermayenin ekonomiyi kendi suretinde kökten dönüştürememesinin bir örneği olarak ele alırlar. Kapitalist Kalkınmayı Yeniden Düşünmek ise bu deneyimi tarihselci geçiş anlatısından kurtarmaya girişiyor; postkolonyalizm bağlamında azgelişmişliği kavramlaştırırken, bunun kapitalist kalkınmanın içinden kaynaklandığını öne sürüyor.
Partha Chatterjee'nin dediği gibi “önemli ve özgün bir teorik atılım” bu: Sanyal'ın argümanları yalnızca Hindistan gibi ülkelerde olup bitenlerle değil, modern dünyanın “kapitalizm” dediğimiz o her şeyi kuşatan niteliğinin anlaşılmasıyla da çok yakından ilgili.
YAZAR Kalyan Sanyal (1951-2012) Hindistan doğumlu iktisatçı. Uluslararası Ekonomi Araştırmaları Lisansüstü Enstitüsü'nde, Kanada, Waterloo ve Notre Dame üniversitelerinde ziyaretçi öğretim görevlisi olarak çalışmalarda bulundu. Kalküta Üniversitesi İktisat bölümünde profesör olarak araştırmalarına devam etti. The American Economic Review, Economical Rethinking Marxism gibi dergilerde yazıları, çeşitli derlemelerde makaleleri yayımlandı.