^#smrgSAHAF İtiraflar -

Sadece ben. Kalbimi duyuyor ve insanları tanıyorum. Gördüklerimden hiçbiri gibi yaratılmamışım; yaşayanlardan hiçbiri gibi yaratılmış olmadığıma inanmak cüretini gösteriyorum. Öteki insanlardan daha iyi değilsem bile, hiç olmazsa başkayım. Doğa beni içine döktüğü kalıbı kırmakla iyi mi etti kötü mü, bu ancak ben okunduktan sonra yargılanabilecek bir şeydir.

Kıyamet borusu ne zaman çalarsa çalsın, ben, elimde bu kitapla, yüce yargıcın huzuran çıkacak ve yüksek sesle şöyle diyeceğim: İtiraflar

18. asrın tam ortasında, ilk özlü düşüncelerini ortaya koyan Ruso, o zamana kadar insanlık dünyasına hakim nassların yıkılışnı hazırlayanlardan biri, hatta birincisi olmuştur. Semavi kanunların karşısına tabiat kanunlarının dikilişi hareketi, gerçi Ruso'dan çok evvel başlamıştı; fakat bunu hızlandırıp muhtelif tabakalara en geniş ölçüde yaymak suretile insan kitlelerini düşündürmeğe sevkeden, insan düşüncesini ve bilgisini her şeye hakim kılmağa çalışan ve realite karşısında her türlü köhne fikirleri ve kurulları yıkmağa en tabii bir hak olarak zamanının insanlarına ilham eden o olmuştur.