^#smrgSAHAF Hanedanda Bir Asi: Hayatı, Edebi Kişiliği ve Divanı (Asaf Divanı) -

Dünya tarihinin en önemli hanedanlarından biri olan Osmanlılar, yerli ve yabancı pek çok araştırmacının dikkatini çekmiş ve haklarında yüzlerce yayın yapılmıştır. Osmanlı Devletinin en sıkıntılı olduğu dönemde Abdülhamid'in kız kardeşi Seniha Sultan'la evlenerek hanedan üyesi olan Damad Mahmud Celâleddîn Paşa da devleti ve halkı temelinden sarsan bu sıkıntılara kurban olmuş son Osmanlılardan biridir. Hanedan mensubu olmasına ve hatta bir süre Adliye Nazırlığında bulunmasına rağmen, kayınbiraderi Abdülhamid'le ters düşerek oğulları Prens Sabahattin ve Lütfullah Beyi yanına alıp Avrupa'ya kaçan Dâmâd Mahmud Celâleddin Paşa, çocukları ile birlikte Marsilya, Paris, Cenevre, Londra ve hatta Mısır'da uzun ve sıkıntılı yıllar geçirdikten sonra vatanından uzakta ölerek Parlaşez'e defnedilmişir (1903). Kısa bir süre sonra afv-ı şehenşâhî ile kemikleri İstanbul'a getirilerek, Eyüp'e nakledilmiştir (1907), Paşa merhum bir kasidesinde:

Pây-Iağzîdeyim amma vatanımdan bir gün

Yine dil-şâd olacakdır dönüşümden medfen

(Şu an vatanımdan uzak düşmüş durumdayım ama yine de bir gün dönüşümden mezarım sevinecektir!)

der ve öyle de olur...

Hayatının büyük bir bölümü siyâsî mücâdeleler içerisinde geçen paşanın, oğlu Prens Sabahattin'in şöhreti gölgesinde kalan ve ihmal edilen yönlerinden birisi de şairliğidir. Âsaf mahlasıyla yazdığı şiirlerini Dâmâd Halil Paşazade Dâmâd Mahmud Paşanın Eş'ârı adı altında bir araya getirerek Kahire'de bizzat bastırmıştır. (Arka kapaktan)