^#smrgSAHAF Galilei'nin Yaşamı -

Bertolt Brecht'in (1898-1956) ölümünden önce provalarını yaptığı Galilei'nin Yaşamı adlı oyunu yer almakta. Brecht, ünlü bilim adamı Galilei'nin yaşamını yazmayı 1930lı yılların başlarında düşünür. Yazar, Galileinin Roma'daki Engizisyon Mahkemesince mahkûm edilişinin 300. yıldönümü olan 1933 yılında, o yıl Hitler tarafından düzenlenmiş "Reichstag Yangını" için açılan davada kundakçı olarak yargılanan Dimitroffun savunması ile Galilei arasında paralellik kurar. Oyunun ilk sahne taslakları 1938de oluşmaya başlar. Oyunun yazılmaya başlandığı bu tarihte artık Faşist yönetim Almanyada iktidarını iyice kökleştirmeye başlamıştır. Oyunun özellikle seslendiği teknolojik gelişmelerle uğraşan aydınlar, Hitlerin silahlanma programıyla hemen hemen tamamen bütünleşmişlerdir. Brecht yazdığı bu oyunda, Galileinin mahkemede verdiği savaştan yenik düştüğünü, ama savaşı kaybetmediğini belirtir. Galile hedefini bilir; gerçekler için ve akıl uğruna verdiği bu kavga ile bilimin toplumsal gelişmede taşıdığı önemi öne çıkarır. Galileinin Yaşamının bu versiyonu, yayımlamak ve oynanmak için uzun, karmaşık bir serüven yaşar. 1938/39 metni, Alman Suhrkamp Yayınevinin ancak 1992de yaptığı basımda (ve bizim çevirimize esas alınan bu metin) ilk kez eksiksiz ve Brechtin daktilo metinlerinin teksirleri kaynak alınarak yayınlanır. Galileo, "1947 Amerika Metni", Brechtin 1941de, Almanyadaki faşizmden kaçarak Amerikaya göç etmesinden sonra, İngiliz oyuncu Charles Laughtonla birlikte hazırladıkları metindir. Laughton, Almanca bilmediği için, Brecht oyunun her sahnesini kısmen İngilizce, kısmen Almanca olarak Laughtona oynar. Sonuçta Laughton, İngilizceye uygun metin varyasyonunu bulur ve kendi el yazısı ile oyunu İngilizce yazar. İki sanatçı, çeşitli eşanlamlı sözcükler için sözlüklerden yararlanırlar, özel anlatım biçimleri bulmak için de Esopun, Molièrin, Shakespearenin yapıtlarına ve Kutsal Kitapa başvururlar. Suhrkamp Yayınevinin 1992 basımı külliyatı içindeki bu "Amerika Metni" İngilizcedir ve metnin Almanca çevirisi yoktur. Bu İngilizce metni de, diğer iki Almanca metinle birlikte Ahmet Cemal çevirmiştir. "1955-56 Metni": 1945 yılı Ağustosunda Japonyaya atılan Atom Bombasından sonra Brecht, oyunu yeni ve politik bakımdan güncel bir noktaya oturtmayı düşünür. Yazdığı bir yazıda Brecht, "Büyük bombanın cehennem etkisi, Galilei zamanının iktidar sahipleriyle çatışkısına yeni ve daha keskin bir ışık tuttu" diye yazar. "38-39 Metni"nin son sahnesinde, Galileinin öğretisinden dönmesini haklı gösteren, Galileiyi savunan önemli gerekçeler vardır. Brecht yeni yazımda bütün bu gerekçeleri atar; ve "55-56 Metni"ne Galileinin ağzından kendini suçlayan, kendisiyle yıkıcı biçimde hesaplaşan bölümler ekler. Oyun bu haliyle, bilim ile politikanın birbirinden kesin çizgilerle ayrı tutulmasını savunurken, olası birlikteliklerin insanlık için öldürücü sonuçlar doğuracağını etkili bir biçimde vurgular.