^{#smrgKİTABEVİ} Değişim Sürecinde Bir Osmanlı Kenti: Kudüs (1890 - 1914) - 2004

Kudüs 19. yüzyıl başında, surlarla çevrili dar yerleşiminde, az miktardaki nüfusuyla geleneksel bir kent olarak karşımıza çıkar. Hiç şüphesiz ki Müslümanlar için dini önemi dolayısıyla, Osmanlı saltanatı şehre belli bir önem atfetmektedir. Ancak bu dönemde kenti eyalet ekonomisi için önemli bir merkez olarak görmek, ya da bir bölge gücünün veya Osmanlı iktidarının siyasi merkezi olarak kabul etmek mümkün değildir. Öte yandan, yüzyılın ikinci yarısı Kudüs'ün tarihi evriminde tümüyle yeni bir safhadır; kentin niteliklerinde, bölgesel pozisyonda ve merkezi hükümetle ilişkilerinde önemli değişiklikler meydana gelmiştir. Söz konusu dönemde Kudüs'ün tarihi, bir din kentinin önemli bir idari-siyasi merkeze dönüşmesinin tarihidir. Bu çalışma, Kudüs'teki kentsel dönüşümde etkin unsur olarak Osmanlı idari reformlarını incelemektedir. 1871 yılında Kudüs'ün, doğrudan merkeze bağlı müstakil bir sancak haline getirilmiş olması, Osmanlı yönetiminin son döneminde kenti ilgilendiren en önemli karar olarak kabul edilebilir. Artık merkezi yönetim için 'bir ehemmiyet ve nezaket mevki' olan bu kente eskisinden farklı bir gözle bakılmalıdır.