^#smrgSAHAF Concordance et Indices de la Tradition Musulmane 8 TOMES = el-Mu'cemü'l-müfehres li-elfazi'l-hadisi'n-nebevi TIPKIBASIM -

Fransızca olarak Concordance et Indices de la Tradition Musulmane, Arapça olarak el-Mu'cemu'l- Mufehres li Elfazı'l-Hadisi'n-Nebevi adını taşıyan ve kısaca Concordance diye anılan hadis fihristi, Amsterdam Kraliyet Akademisi'nin himayesinde ve değişik ülkelere ait 15 kadar akademi ve enstitünün ilmî ve mâlî desteğiyle gerçekleştirilmiş modern bir çalışmadır.

Kütüb-i sitte'ye ilâve olarak Dârimî'nin Sünen'i, İmam Malik'in Muvatta'ı ve Ahmed b. Hanbel'in Müsned'ini ihtiva eden Concordance'm hazırlanması için çalışmalar fiilen 1916 yılında Juynboll, Wensinck, Horovitz ve başka bazı müsteşriklerin planlamasıyla başlatılmıştır. Muhtelif ülkelerden 40 kadar ilim adamı tarafından sürdürülen çalışmanın ilk ürünü, birinci cildi tam 20 yıl sonra 1936'da Leiden'de neşredilmiştir. 7. Cildi 1969'da, 8. cildi ise 1988'de yayınlanmıştır.

Şahıs ve yer isimlerine tahsis edilmiş olan 8. cild dışında hadislerde yer alan önemli ifâdelerin, lügat tekniği içinde anılan 9 kitaptaki yerlerine işaret eden Concordance'da, ihtiva ettiği kitâplar için kısaltmalar kullanılmıştır. Bu kısaltmalar her sayfa altında gösterilmek suretiyle araştırıcıya yardımcı olunmuştur.

Bu 9 kitap için verilen rakamlar değişik anlamlardadır. Bu açıdan şöyle bir gruplandırma yapmak gerekmektedir:
1. Bölüm (kitab) adından sonra bâb numarası verilenler: Bunlar, Buhârî, Ebû Davud, Tirmizî, İbh Mâce, Nesâî ve Dârimî'nin ki-tablarıdır.
2. Bölüm (kitab) adından sonra hadis numarası verilenler: Bunlar da sadece Müslim'in Sahih'i ve îmam Mâlik'in Muvatta'ıdır.
3. Cild ve sayfa Numarası verilenler: Bu, yalnızca Ahmed b.Hanbel'in Müsned'idir.

Concordance'tan kolaylıkla yararlanabilmek için, her şeyden önce, Muhammed Fuad Abdülbâkî tarafından hazırlanmış bulunan ilk sekiz kitabın, kitab (bölüm) ve bab isim ve numaralarım gösteren Teysîru'l-menfea adlı eser yardımıyla dikkatli bir şekilde kendi kitaplarımıza kitap ve bab numaralarını işlemek gerekmektedir.
Ayrıca aynı numaraların sayfa başlarına kaydedilmesi daha kolaylaştırıcı olacaktır.
Öte yandan Concordance'tan kısa zamanda aranılan hadis hakkında bilgi alabilmek için, o hadiste geçen "en nâdir ve müştakk" kelimenin tesbit edilmesi ve o kelimeden hareketle aramaya başlamak gerekir.

Bir hadis için bir-iki kelimeden bakıldıktan sonra bulunmazsa, hemen bu hadisin Concordance'ın ihtiva ettiği dokuz kitapta bulunmadığı hükmüne varmamak lâzımdır. Daha başka kelimelerden araştırma sürdürülmelidir. Hazırlayıcıların hangi kelimeyi önemli gördüklerini her zaman doğru olarak kestirmek mümkün olmayabilir. Tahmin edilmeyen bir kelimeden o hadisi almış olabilirler.

Concordance'ta kelimeler, mazî, müzarî, emir... malum, meçhul sırasıyla ve şahıs zamirleri de emsile-i muttaride sırasına göre dizilmişlerdir. Bu husus da göz önünde bulundurulursa, daha kısa zamanda sonuca varılabilir.

Concordance'tan faydalanma süresinin kısaltılması biraz da onu çok çok şahsen kullanarak kazanılacak melekeye bağlıdır.

Ayrıca, Concordance'tan tesbit edilen kitap, bab veya hadis numaralarının ait oldukları kaynaklardan tek tek kontrol edilmesi,hele bilhassa metinlerin gösterilen yerde bulunup bulunmadıklarının tetkiki asla unutulmamalıdır.

Bu yapılmadan Concordance üzerinden verilecek isim ve rakamlarda az da olsa, hata ihtimali bulunacağından, bazen büyük mahcubiyetler doğabilir. Araştırmacılar bu pek önemli noktayı ihmal etmemelidirler.

Şu iki nokta da bilinmelidir:
a.Concondance'ta, Müslim'in Sahih'inde sadece sened'i zikredilmiş fakat metni verilmemiş rivayetlere atıf yapılmamıştır.
b. Muvatta'daki sadece merfu hadislere atıf yapılmış, İmam Malik'e ve öteki zevata ait görüşlere ("âsâr") işaret edilmemiştir.