^{#smrgKİTABEVİ} Avrupa Birliği Parlamentosu ve Parlamentonun Temsil Yeteneği -

İkinci Dünya Savaşında yıkılan Avrupa kıtasının yeniden imarı ve Avrupa'da tekrar bir savaş yaşanmasının önlenmesi amacıyla hayata geçirilmiş bulunan Avrupa Toplulukları, zaman içinde sınırlarını ve yetkilerini genişletmiş ve bu gün Avrupa Birliği adını almış uluslarüstü bir devletler birliği haline gelmiş bulunmaktadır. Avrupa Birliği, hem yapısı hem de yetkileri itibariyle diğer uluslararası yapılardan farklılıklar arz etmektedir. Bu farklıların başında doğrudan seçimle işbaşına gelen bir parlâmentoya sahip olması ve üye devletler ile Birlik kurumlarının işlem ve eylemlerinin Avrupa Birliği hukukuna uygunluğu konusunda yargısal denetim yetkisine haiz bulunan bir yüksek yargı mekanizmasını ihtiva etmesi gelmektedir.
Bu çalışmamızda, Avrupa Parlâmentosu ve Parlâmentonun Temsil Yeteneğini inceleyerek Avrupa Birliğini oluşturan en önemli kurumlardan Parlâmentonun, günümüz demokrasi anlayışıyla ne ölçüde uyumlu bir oluşum ve işleyiş mekanizmasına sahip olduğunu araştırdık. Çalışmamızın Lizbon Reform Antlaşmasıyla değiştirilen Kurucu Antlaşmalar kapsamında yapılan yenilikleri ihtiva etmesi sebebiyle faydalı olacağını ümit ediyoruz.

Birinci Bölüm
AVRUPA BİRLİĞİ TARİHÇESİ, KURUMLARI, STATÜSÜ VE HUKUKU
1. -TARİHÇE-3
1. 1. Topluluklar Öncesi Avrupa'da Bütünleşme Fikirleri-3
1. 2. -Topluluklar Dönemi-9
1. 2. 1. -Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT)-9
1. 2. 2. -Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) ve Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu (AAET) Antlaşmaları-11
1. 3. Tek Avrupa Senedi-12
1. 4. Maastricht Antlaşması-12
1. 5. Amsterdam Antlaşması-14
1. 6. Nice Antlaşması-15
1. 7. Avrupa İçin Bir Anayasa Oluşturan Antlaşma ve Lizbon Reform Antlaşması-16
2. -KURUMLARI-21
2. 1. -Avrupa (Hükûmet ve Devlet Başkanları) Konseyi (Zirve)-22
2. 2. -Konsey (AB Bakanlar Konseyi)-23
2. 3. -Avrupa Komisyonu-29
2. 4. -Yargı-32
2. 5. -Avrupa Merkez Bankası-34
2. 6. -Sayıştay-35
2. 7. -Diğer Organlar-36
3. -SİYASÎ ve HUKUKÎ STATÜSÜ-37
3. 1. -Siyasî Niteliği-37
3. 1. 1. -Devletin Unsurları-37
3. 1. 2. -Siyasî ve Hukukî Statüsü-42
3. 1. 3. -Hükûmet Şekli-50
3. 2. -Birlik Hukukunun Meşruiyetinin Kaynağı-55
4. -EGEMENLİĞİN PAYLAŞIMI-64
4. 1. -Avrupa Birliği Hukukunun Özellikleri-65
4. 1. 1. -Uluslarüstü Olma Niteliği-67
4. 1. 1. 1. -Üstünlüğü ve Önceliği-69
4. 1. 1. 2. -Uygulanabilirliği ve Doğrudan Etkili Olması-70
4. 1. 1. 3. -Özerkliği-70
4. 1. 2. -Uluslararası Olma Niteliği-70
4. 1. 3. -Ulusal Olma Niteliği-71
4. 2. -İkincililik ve Orantılılık İlkeleri-71

İkinci Bölüm
AVRUPA PARLÂMENTOSUNUN OLUŞUMU ve PARLÂMENTERLERİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
1. -PARLÂMENTONUN YAPISI-81
1. 1. -Liderlik Yapısı-85
1. 1. 1. -Parlâmento Başkanı-86
1. 1. 2. -Parlâmento Başkan Yardımcıları-87
1. 1. 3. -İdare Amirleri (Quaestors)-88
1. 1. 4. -Parlâmento Divanı (Bureau)-91
1. 1. 5. -Başkanlar Kurulu (Genişletilmiş Divan)-90
1. 1. 6. -Genel Sekreterlik (Sekretarya)-91
1. 2. -Komiteler-92
1. 3. Delegasyonlar-104
1. 3. 1. Parlâmentolar Arası Delegasyonlar-104
1. 3. 2. Ortak Parlâmento Komiteleri-105
2. -SİYASİ GRUPLAR-106
2. 1. -Siyasî Parti Kavramı-106
2. 2. -Siyasî Gruplar-109
2. 2. 1. -Avrupa Halk Partisi (Hristiyan Demokratlar) (EPP)-115
2. 2. 2. -Avrupa Parlâmentosundaki Sosyalistlerin ve Demokratların İlerici İttifakı (S&D)-116
2. 2. 3. Avrupa İçin Liberaller ve Demokratlar İttifakı (ALDE)-118
2. 2. 4. -Yeşiller ve Avrupa Özgür İttifakı (Greens/EFA)-119
2. 3. -Siyasî Parti Sisteminin Temsil Kabiliyeti-122
3. -SEÇİMLER-127
3. 1. -Seçim Sistemi-127
3. 2. -Seçim Sonuçları-136
3. 3. -Seçimlere Katılım Oranları-145
4. -PARLÂMENTERLERİN HAK ve YÜKÜMLÜLÜKLERİ-155
4. 1. -Hakları-155
4. 1. 1. -İdarî ve Malî Hakları-155
4. 1. 2. -İmtiyazları, Yasama Sorumsuzlukları ve Dokunulmazlık Hakları-157
4. 2. -Yükümlülükleri ve Yaptırımlar-159
4. 2. 1. Yükümlülükleri-159
4. 2. 2. Yaptırımlar-161
4. 2. 2. 1. -Acil Tedbirler-161
4. 2. 2. 2. -Cezalar-162

Üçüncü Bölüm
AVRUPA PARLÂMENTOSUNUN GÖREV VE YETKİLERİ İLE İŞLEYİŞİ
1. -GÖREV VE YETKİLERİ-165
1. 1. -Yasama Görev ve Yetkisi-166
1. 1. 1. -Yasama Tasarrufları-169
1. 1. 2. -Yasama Tekliflerinin Ele Alınması-170
1. 1. 3. -Yasama Usulleri-171
1. 1. 3. 1. -Olağan Yasama Usulü-172
1. 1. 3. 2. -Özel Yasama Usulü-175
1. 1. 3. 2. 1. -Ad hoc Özel Yasama Usulü-176
1. 1. 3. 2. 2. -Parlâmentonun Etkin Olduğu Özel Yasama Usulü-176
1. 1. 3. 2. 3. -Konseyin Etkin Olduğu Özel Yasama Usulü-176
1. 1. 3. 2. 3. 1. -Rıza Usulü-176
1. 1. 3. 2. 3. 2. -Danışma Usulü-177
1. 1. 4. -Yetkilendirilmiş Tasarruflarda Yetkisi-178
1. 1. 5. -Uygulama Tasarruflarında Yetkisi-179
1. 1. 6. -Komisyondan Yasama Önerisi Yapmasını İsteme Yetkisi-180
1. 1. 7. -Kurucu Antlaşmaların Değiştirilmesinde Rolü-181
1. 1. 7. 1. -Kurucu Antlaşmaların Olağan Değiştirme Usulüyle Değiştirilmesi-181
1. 1. 7. 2. -Kurucu Antlaşmaların Basitleştirilmiş Değişiklik Usulüyle Değiştirilmesi-182
1. 1. 8. -Yasama Düzenlemelerinin Yayımlanması ve Yürürlüğe Girmesi-182
1. 2. -Siyasî Denetim Görev ve Yetkisi-183
1. 2. 1. -Soru-183
1. 2. 2. -Gensoru-186
1. 2. 3. Soruşturma Komitesi-187
1. 2. 4. Parlâmentoya Rapor Sunulması-189
1. 2. 5. Siyasî Denetim Konusunda Sorunlar-189
1. 3. -Bütçe Konusundaki Yetkisi-190
1. 4. -Atama Yetkisi-194
1. 4. 1. -Komisyon Başkan ve Üyelerinin Ataması-194
1. 4. 2. -Avrupa Birliği Adalet Divanı ile Genel Mahkeme Hâkim ve Savcıları Atanması-196
1. 4. 3. -Sayıştay Üyelerinin Atanması-197
1. 4. 4. -Avrupa Merkez Bankası İcra Kurulu Üyelerinin Atanması-198
1. 4. 5. -Kamu Denetçisinin (Ombudsman) Atanması ve Görevden Alınması-199
1. 5. -Dış ve Güvenlik Politikası Konusundaki Yetkisi-201
1. 6. -Özgürlük, Güvenlik ve Adalet Alanındaki Yetkisi-208
1. 7. -Ekonomik ve Parasal Birlik Alanındaki Yetkisi-214
1. 8. -Adalet Divanına Dava Açma Yetkisi-218
2. -AVRUPA PARLÂMENTOSUNUN İŞLEYİŞİ-219
2. 1. -Çalışma Zaman ve Yerleri-219
2. 2. -Parlâmentonun İşleyişi-220
2. 2. 1. -Gündemin Belirlenmesi-220
2. 2. 2. -Toplantı ve Karar Yeter Sayısı-226
2. 2. 3. -Lisan-226
2. 2. 4. -Konuşmalar-227
2. 2. 5. -Oylamalar-229
2. 2. 5. 1. -Oylamaların Yönetimine İlişkin Temel Kurallar-230
2. 2. 5. 2. -Raporların Oylanması-230
2. 2. 5. 3. -Oyların Eşitliği Hâli-232
2. 2. 5. 4. -Değişikliklerin Oylanma Sırası-232
2. 2. 6. -Dokümanların Yayınlanması-234
2. 3. -Avrupa Parlâmentosunun İşleyişi Hakkında Eleştiriler-234
SONUÇ-237
EKLER-249
KAYNAKÇA-257