^{#smrgKİTABEVİ} Arı Usun Eleştirisi -

Kant 22 Nisan 1724'te Doğu Prusya'da Königsberg'de doğdu. Lutherci bir aileden geliyordu, babası bir saraçtı, ve sekiz yaşında Pietist bir okula (Collegium Fridriciamum) verildi. Latince'yi burada sekiz yıl süren temel eğitimi sırasinda öğrendi. 1740'da Königsberg Üniversitesinde felsefe ve matematik ve bunların yanısıra fizik ve tanrıbilim eğitimi gör-dü. Geçimini sağlaması güctü ve 1755'te bir Privatdozent olarak aynı Üniversitede 15 yıl sürecek olan öğretmenliğine başladığında öğrencilennden aldığı ücret yeterli olmadığı icin bir süre kitaplarını satarak geçinmek zorunda kaldı. 1770'te metafizik ve mantık profesörü oldu. Felsefeye olmaktan cok doğa bilimlerine ilgi duyardı, ve Fransızca'da yazmıs olan Leibniz'i bile ancak Wolff ve Baumgarten aracılığıyla ikinci elden tanıdı. Newton'u okur ve savunurdu, ve gökbilime ilgisinin ölçütü daha sonra evrenin kökeni konusunda Kant Laplace kuramı olarak bilinecek olan kurama katkılarıdır. Latin klasiklerden özellikle Lucretius'u okumayı severdi; yaşamında Rousseau'nun Emil'ini okurken gündelik dizeminin tekdüze akışını bozarak haftalarca eve kapanması dışında hiçbir dramatik olay yoktur ve doğduğu kentten bile yalnızca yüz km. uzaktaki bir kasabaya yaptığı yolculuk dışında hiç ayrılmadı.

Yalnızca sabahları olmak üzere dolu dolu bir pipo içer, havadan sudan konuşmayı cok severdi. Yaşamının düzeninde bir saat gibi dakikti. Hiç evlenmeyen Kant sıradan bir yasamın sıradan bir insanıydı. "Eleştirel" dönemine dek, yaşamında daha sonra modern Avrupa felsefesinde öylesine belirleyici olacak bir düşünürden beklenebilecek hiçbir idealizm, hiçbir tutku yoktu; giderek Protestan çileciliğini rahatsız edecek bir heyecan bulmak bile olanaksızdır.

An Usun Eleştirisi 1781'de çıktı ve ilk tepkiler olumsuzdu. İkinci ve gözden geçirilmiş yayım 1787'de çıktı ve bunu çok geçmeden 1790'da bir üçüncü basım, 1794'te bir dör-düncüsü, bir yıl sonra izinsiz bir basım, ve 1799'da beşinci basım izledi. Sonuç felsefenin bir kez de Alman dilinde doğuşunun başlangıcı oldu. Kant'ın zamanı azdı, ve hızla yazdı: Bir Bilim Olarak Ortaya Çıkabilecek Gelecek Bir Metafizik İçin Önsöylemler [Prolegomena zu einer jeden künftigen Metaphysik die als Wissenschaft wird auftreten können] (1783); Kılgın Usun Eleştirisi [Kritik der praktischen Vernunft] (1788); Yargının Eleştirisi [Kritik der Urteilskraft] (1790); Salt Us Sınırları İçersinde Din [Die Religion innerhalb der Gren-zen der blossen Vernunft] (1793); Ahlak Metafiziği [Die Metaphysik der Sitten] (1797).

Kant değerli bir felsefecinin değerbilir bir ekinde duyabileceği mutluluğu duyarak öldü (12 Şubat, 1804). Ve dünya için tam yanıtlar bırakmamış olsa da, bir yanıta olan inancı bozmamaya özen gösterdi, giderek Eytişimi modern Aavrupa bilincinde yeniden dirilterek felsefi çabayı bir kez daha o cok umutsuz olduğu Gercekliğe yaklaştırdı. Onunki insan ussallığına ve dolayısıyla özgürlüğüne duyduğu güvenin önüne geçemeyen zoraki, giderek yapay bir kuşkuculuktu, çünkü varoluşun anlamına sıkı sıkıya sarılmıştı, cönkü onun için varoluşa sürekli hayranlık ve saygının iki sonsuz kaynağı vardı: "Üstümdeki yıldızlı gökler ve içindeki ahlaksal yasa."

İçindekiler:
Özdeyiş (Bacon)
Adama
Birinci Yayıma Önsöz
İkinci Yayıma Önsöz
Birinci Yayımda İçindekiler
I. Arı Ve Görgül Bilgiler Arasındaki Ayrım
II. Belli A Priori Bilgilerimiz Vardır, Ve Sıradan Anlak Bile Hiçbir Zaman Onlarsız Değildir
III. Felsefe Tüm A Priori Bilginin Olanak, İlkeler Ve Alanını Belirleyecek Bir Bilim
GereksinimindedirIV. Analitik ve Sentetik Yargıların Ayrımı
V. Usun Tüm Kuramsal Bilimlerinde Sentetik A Priori Yargılar İlkeler Olarak Kapsanır
VI. Arı Usun Evrensel Sorunu
VII. Arı Usun Eleştirisi Adı Altında Tikel Bir Bilimin İdeası Ve Bölümleri
I. Aşkınsal Ögeler Öğretisi

Birinci Bölüm. Aşkınsal Estetik
Giriş
Birinci Kesim. Uzay
İkinci Kesim. Zaman
Aşkınsal Estetik Üzerine Genel Notlar

İkinci Bölüm. Aşkınsal Mantık Giriş. Bir Aşkınsal Mantık İdeası
I. Genel Olarak Mantık
II. Aşkınsal Mantık
III. Genel Mantığın Analitik Ve Diyalektiğe Bölünmesi
IV. Aşkınsal Mantığın Aşkınsal Analitik Ve Aşkınsal
Diyalektik Olarak Bölünmesi
Birinci Anabölüm. Aşkınsal Analitik
Birinci Kitap. Kavramların Analitiği
1. Anakesim. Tüm Arı Anlak Kavramlarının Ortaya Çıkarılışı İçin İpucu
1. Kesim. Genel Olarak Mantıksal Anlak Kullanımı
2. Kesim. Anlağın Yargılardaki Mantıksal İşlevi
3. Kesim. Arı Anlak Kavramları ya da Kategoriler
2. Anakesim. Arı Anlak Kavramlarının Tümdengelimi
1. Kesim. Genelde Bir Aşkınsal Tümdengelimin İlkeleri
Kategorilerin Aşkınsal Tümdengelimine Geçiş
2. Kesim. Arı Anlak Kavramlarının Aşkınsal Tümdengelimi
Birinci Yayımda
İkinci Yayımda
İkinci Kitap. Temel İlkelerin Analitiği
Giriş. Genel Olarak Aşkınsal Yargı Yetisi
1. Anakesim. Arı Anlak Kavramlarının Şematizmi
2. Anakesim. Arı Anlağın Tüm İlkelerinin Dizgesi
1. Kesim. Tüm Analitik Yargıların En Yüksek Temel İlkesi
2. Kesim. Tüm Sentetik Yargıların En Yüksek Temel İlkesi
3. Kesim. Arı Anlağın Tüm Sentetik Temel İlkelerinin Dizgesel Sunuluşu
1. Sezgi Belitleri
2. Algı Öncelemeleri
3. Deneyim Andırımları
A. Birinci Andırım. Tözün Kalıcılık İlkesi
B. İkinci Andırım. Nedensellik Yasalarına Göre Zamansal Ardışıklık İlkesi
C. Üçüncü Andırım. Etkileşim ya da Topluluk Yasasına Göre Eşzamanlılık Temel İlkesi
4. Genel Olarak Görgül Düşüncenin Konutlamaları İdealizmin Çürütülmesi
İlkeler Dizgesi Üzerine Genel Not
3. Anakesim. Genel Olarak Tüm Nesnelerin Fenomenler ve Numenler Olarak Ayrımının Zemini
Ek. Üzerine-Düşünce Kavramlarının Amfibolisi Üzerine-Düşünce Kavramlarının Amfibolisi Üzerine Not
İkinci Anabölüm.
Aşkınsal Diyalektik
I. Aşkınsal Yanılsama
II. Aşkınsal Yanılsamanın Yeri Olarak Arı Us
A. Genel Olarak Us
B. Usun Mantıksal Kullanımı
C. Usun Arı Kullanımı
Birinci Kitap. Arı Usun Kavramları
1. Kesim. Genel Olarak İdealar
2. Kesim. Aşkınsal İdealar
3. Kesim. Aşkınsal İdealar Dizgesi
İkinci Kitap. Arı Usun Eytişimsel Çıkarsamaları
1.Anakesim. Arı Usun Bozukvargıları
Mendelssohn'un Ruhun Kalıcılığı Tanıtının Çürütülmesi
Ussal Ruhbilimden Evrenbilime Geçiş Üzerine Genel Not
2. Anakesim. Arı Usun Antinomisi
1. Kesim. Evrenbilimsel İdealar Dizgesi
2. Kesim. Arı Usun Antitetiği
Birinci Çatışkı
İkinci Çatışkı
Üçüncü Çatışkı 462
Dördüncü Çatışkı
3. Kesim. Usun Bu Çatışkılarındaki Çıkarı
4. Kesim. Saltık Olarak Çözülebilmelerinin Zorunluğu Açısından Arı Usun Aşkınsal Sorunları
5. Kesim. Evrenbilimsel Soruların Tüm Dört Aşkınsal İdea Yoluyla Kuşkucu Tasarımları
6. Kesim. Evrenbilimsel Eytişimin Çözümüne Anahtar Olarak Aşkınsal İdealizm
7. Kesim. Usun Kendi Kendisi ile Evrenbilimsel Çatışmasının Eleştirel Çözümü
8. Kesim. Arı Usun Evrenbilimsel İdealar Açısından Düzenleyici İlkesi
9. Kesim. Usun Düzenleyici İlkesinin Tüm Evrenbilimsel İdealar Açısından Görgül Kullanımı
I. Bir Evren Bütününün Görüngülerinin Bileşiminin Bütünlüğüne İlişkin Evrenbilimsel İdeanın Çözümü
II. Sezgide Verili Bir Bütünün Bölünmesinin Bütünlüğüne İlişkin Evrenbilimsel İdeanın Çözümü
Vargı Notu ve Ön Anımsatma
III. Evren Olaylarının Nedenlerinden Türetilmesinin Bütünlüğü Açısından Evrenbilimsel İdeanın Çözümü
Doğa Zorunluğunun Evrensel Yasası İle Birlik İçinde Özgürlük Yoluyla Nedenselliğin Olanağı
Evrensel Doğa Zorunluğu ile Bağıntı İçinde Evrenbilimsel Özgürlük İdeasının Açımlaması
IV. Genel Olarak Varoluşlarına Göre Görüngülerin Bağımsızlığının Bütünlüğüne İlişkin Evrenbilimsel İdeanın Çözümü
Arı Usun Bütün Antonimisi Üzerine Vargı Notu
3. Anakesim. Arı Usun İdeali
1. Kesim. Genel Olarak İdeal Üzerine
2. Kesim. Aşkınsal İdeal (Prototypon transzendentale)
3. Kesim. Bir En Yüksek Varlığın Varoluşunu Çıkarsamada Arı Usun Tanıtlama Zeminleri
4. Kesim. Tanrının Varoluşunun Varlıkbilimsel Bir Tanıtının Olanaksızlığı
5. Kesim. Tanrının Varoluşunun Evrenbilimsel Bir Tanıtının Olanaksızlığı
Zorunlu Bir Varlığın Varoluşunun Tüm Aşkınsal Tanıtlarında Eytişimsel Yanılsamanın Ortaya Çıkarılması Ve Açıklaması
6. Kesim. Fiziksel-Tanrıbilimsel Tanıtın Olanaksızlığı
7. Kesim. Usun Kurgul İlkeleri Üzerine Kurulu Tüm Tanrıbilimin Eleştirisi
Aşkınsal Diyalektiğe Ek:
Arı Usun İdealarının Düzenleyici Kullanımı
İnsan Usunun Doğal Diyalektiğinin Son Amacı
II. Aşkınsal Yöntem Öğretisi
1. Anakesim. Arı Usun Disiplini
1. Kesim. İnakçı Kullanımda Arı Usun Disiplini
2. Kesim. Polemik Kullanımı Açısından Arı Usun Disiplini
Kendi İçinde Bölünmüş Arı Usun Kuşkucu Doyumunun Olanaksızlığı
3. Kesim. Arı Usun Hipotezler Açısından Disiplini
4. Kesim. Arı Usun Tanıtları Açısından Disiplini
2. Anakesim. Arı Usun Kanonu
1. Kesim. Usumuzun Arı Kullanımının Enson Ereği
2. Kesim. En Yüksek İyi İdeali - Arı Usun Enson Ereğinin Bir Belirlenim-Zemini Olarak
3. Kesim. Sanı, Bilgi ve İnanç
3. Anakesim. Arı Usun Arkitektoniği
4. Anakesim. Arı Usun Tarihi