^#smrgSAHAF Anadolu'da Tanin: Birinci Gezi - 1977

Abdülhamit II bütün baskı metodlarına rağmen, türk aydın sınıfını kendi yanına çekmeyi başaramadı. Türk aydınları, üstün bir teşkilatlanma ve fedakârlık örneği göstermişler, İttihat ve Terakki Cemiyeti etrafında birleşerek, Abdülhamit II ve idaresi ile amansız bir mücadeleye girişmişlerdi. Aydınların bu mücadelesi 1908'de meyvesini vermiş, Abdülhamit II meşrutiyet idaresini geri getirmek zorunda kalmış, tarihimizde, hürriyetin ilanı deyimiyle geçen, meşrutiyetin ikinci defa ilanı olayı meydana gelmişti. Dağıtılmış olan meclisler tekrar toplantıya çağrılmışlardı. Bu olaylardan kısa bir süre sonra İstanbul'da 31 Mart Olayı olarak bilinen ünlü olay meydana gelmiş, bu olayın sonunda Abdülhamit II tahtdan indirilmiş, İttihat ve Terakki Cemiyeti imparatorluğun tek hâkim siyasi kuruluşu olarak türk siyasi tarihindeki yerini almıştı.

İşte bu sırada Tanin Gazetesi yazarlarından Ahmet Şerif Anadolu gezisine çıkmıştı. Ahmet Şerif'in gezi notları mektuplar halinde ve "Anadolu'da Tanin" adı altın-, da Tanin Gazetesi'nde yayınlanmaya başlamıştır. Ahmet Şerif'in ilk mektubu 11 Temmuz 1909'da yayınlanmıştır, bu 6 Haziran 1909 tarihinde Bursa'dan yazdığı mektuptur. Ahmet Şerif'in bu mektupları üçer, beşer gün aralarla yayınlanmış, tümünün yayını bir yıl kadar devam etmiştir. Ahmet Şerif'in son mektubu 7 Mayıs 1910 tarihli olup, Ulukışla yakınlarında, o zaman bir kaza merkezi, bugün ise bir köy olan Maden'den yazılmıştır ve 28 Mayıs 1910 tarihli Tanin Gazetesi'nde yayınlanmıştır.

Ahmet Şerif'in bu Anadolu gezisi üç safhada yapılmıştır. Birinci kısım bugünkü Bursa, Balıkesir, Kütahya, Konya ve Isparta illerini içine almaktadır. İkinci gezi Eskişehir ve Aııkara illerine yapılmıştır. Gezinin son ve en uzun süren kısmı ise Mersin ve Adana illeri içinde olmuştur. Ahmet Şerif Adana ilinden sonra tekrar Mersin iline geçmekte, oradan da Toros Sıradağlarını aşarak tekrar Konya İli hududları içine girmektedir.

Bu mektupların bir kısmı daha sonra 1326 (1910) yılında, yine Anadolu'da Tanin, adı altında kitap halinde yayınlanmıştır. Ancak mektupların bir kısmı, gezinin Adana ilinden sonraki kısmını anlatan on bir kadar mektubu bu kitaba alınmamıştır. (Biz bu on bir mektubu Tanin Gazetesi ciltlerini tarıyarak bulduk ve bu kitaba ekledik.)

Ahmet Şerif'in kitabı zaman zaman türk aydınlarının ilgisini çekmiş, çeşitli eserlerde "Anadolu'da Tanin" kitabından bahsedilmiş, parçalar aktarılmıştır. Fakat bugüne kadar, genç neslin anlayabileceği şekilde yeniden basımı yapılmamıştır. -Çetin Börekçi, İstanbul, 7 Şubat 1977 (Önsözden)